Stres Walka ze stresem

Choć wolelibyśmy wyrugować stres z naszych doświadczeń, stanowi on nieodłączny element życia każdej jednostki. Definiuje się go najczęściej (istnieje bowiem wiele określeń opracowanych przez naukowców) jako dynamiczną relację adaptacyjną między możliwościami danego człowieka a wymogami sytuacji (określona jest tu jako stresor), w której zachwiana zostaje równowaga.

W sytuacji stresowej nasila się wydzielanie przez przysadkę mózgową hormonu adrenokortykotropowego, pobudza on korę nadnerczy, które wytwarzają związki podnoszące wydajność organizmu i umożliwiające lepsze przystosowanie do zaistniałych okoliczności.

W świadomości przeciętnego człowieka utrwaliło się negatywne pojęcie stresu, ale mimo, iż prawdą jest, że wpływa na rozwój wielu chorób, stres może być także czynnikiem aktywizującym, dopingującym do działania. Pewien poziom stresu jest więc wskazany, dzięki niemu łatwiej możemy rozwiązać problem. Pod wpływem umiarkowanego stresu człowiek może sprawniej funkcjonować, szybciej działać, poprawia się wówczas koncentracja i zwiększa wydajność mózgu.

W przypadku jednak, gdy doświadczanie stresu przedłuża się, organizm może znaleźć się w stanie wyczerpania, taki status quo ma wpływ na rozwój wielu chorób. Hans Hugo Selye opracował przebiegu procesu. W pierwszej fazie stresu organizm jest alarmowany, występuje poczucie niepokoju i dyskomfortu. Później następuje mobilizacja, organizm stara się bronić. Następna faza to etap przystosowania, wykorzystywane są metody walki ze stresorem. Ostatnia jest faza wyczerpania, przewlekły stres prowadzi do rozwoju licznych chorób, może być śmiertelny.

Przyczyny

Powody, dla których się stresujemy są różnorodne, wszelkie zmiany życiowe mogą tu stanowić przyczynę. Stres wywoływany jest przez sytuacje nowe (także, gdy są dla nas pozytywne) oraz niechciane. Stres wpływa na obniżenie sprawności systemu immunologicznego i zwiększa zachorowalność na liczne choroby.
Naukowcy sporządzili tabelę typowych stresorów każdemu z nich przypisując wartość umowną na skali 0 -100, oto niektóre z nich:
• Śmierć współmałżonka (100)
• Rozwód (75)
• Zawarcie małżeństwa (50)
• Ciąża (40)
• Nowy członek rodziny (39)
• Duża pożyczka na dom (31)
• Zwolnienie z pracy (47)
• Przejście na emeryturę (50)
• Współmałżonek zaczyna lub kończy pracę (26)
• Kłopoty z szefem (23)


Reakcja na stres

Reakcje na stres obejmują zmiany fizjologiczne psychiczne, modyfikacje zachowania i myślenia. Należą tu: zwiększona aktywność systemu nerwowego, wzrost poziomu adrenaliny we krwi, szum w głowie, spocone dłonie, przyspieszony oddech, bóle głowy, żołądka, pleców, obawa, przygnębienie, irytacja, stany depresyjne. Sytuacje stresowe powodują również: objadanie się, palenie papierosów, ucieczka w alkohol, zaburzenia snu, obgryzanie paznokci, alienacja, trudności z koncentracją, kłopoty z pamięcią, negatywne myślenie.

Skutki 

Ponad wszelką wątpliwość dowiedziono, że istnieje korelacja między doświadczaniem stresu a występowaniem licznych chorób. Stres znacząco zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się następujących schorzeń:
• Choroby serca
• Choroba niedokrwienna
• Zawał
• Nadciśnienie tętnicze
• Zaburzenia rytmu serca
• Nerwice
• Bezsenność
• Obniżenie odporności organizmu
• Zaburzenia miesiączkowania
• Zaburzenia potencji

Istnieją rozliczne badania na temat wpływu stresu na rozwój różnych chorób, np. naukowcy z Sahlgrenska Academy w Szwecji dowiedli, że stres może zwiększyć ryzyko raka piersi. W 1965 roku przebadano 1350 kobiet, 456 oświadczyło, że nierzadko doznaje stresu, 894 panie nie zadeklarowały tego. Spośród pierwszej grupy na raka piersi zachorowało 5,3% kobiet, w drugiej grupie- 2,5%.

Jedną z chorób, które rozwijają się m. in. z powodu stresu jest choroba wieńcowa serca. Schorzenie to stanowi główną przyczynę śmierci obywateli krajów rozwiniętych. Dane tego rodzaju można by mnożyć, warto więc zapoznać się ze sposobami radzenia sobie ze stresem.

Jak pokonać stres

Z sytuacjami stresowymi można sobie poradzić, pomocne są tu:
• Odpowiedni sposób odżywiania się. Niedobór magnezu ujemnie wpływa na układ nerwowy, warto więc wzbogacić dietę o produkty zawierające magnez, są to, m. in. kakao, czekolada, kasza gryczana, ziarna soi, pestki dyni, fasola, orzechy. Na rynku dostępnych jest także wiele preparatów zawierających magnez oraz witaminę B6, która zwiększa wchłanianie tego pierwiastka.
• Sport. Aktywność fizyczna jest doskonałym sposobem rozładowania emocji, pływanie, bieganie, tenis, gimnastyka, czy spacer mają zbawienny wpływ, pomagają pozbyć się napięcia.
• Cisza. Hałas działa stymulująco na organizm, rozdrażnia i powoduje niepokój, cisza pozwala się odprężyć.
• Rozwijanie hobby. Odprężeniu sprzyja spędzanie czasu na aktywności, która sprawia nam przyjemność, może to być pielęgnacja ogrodu, łowienie ryb, słuchanie muzyki, czytanie, etc.
• Seks. Utrzymywanie intymnych kontaktów ma pozytywny wpływ na cały organizm, uspokaja, odpręża, relaksuje.
• Śmiech. Również działa kojąco, rozluźnia, niweluje napięcie.
• Kontakt z naturą. Spędzanie czasu na świeżym powietrzu, najlepiej wśród zieleni dostarcza przyjemności, relaksuje, powoduje, że człowiek nabiera sił do działania.
• Zioła i inne preparaty. Uspokajająco działają, m. in. herbata z melisy, chmielu zwyczajnego, kozłka lekarskiego.
• Optymizm. Przyjazne nastawienie i wiara, że wszystko ułoży się po naszej myśli pogodnie nas usposabiają i sprawiają, że nie zamartwiamy się zbyt długo sytuacjami stresowymi.