W gdańskim kościele Św. Katarzyny, tym samym, w którym znajduje się grób słynnego astronoma Jana Heweliusza, zamontowany został najdokładniejszy zegar na świecie – zegar pulsarowy.
4 października o godzinie 18:00 w Brukseli dr Grzegorz Szychliński, współautor pomysłu projektu jego budowy, dokona uroczystej prezentacji zegara, która uświetni Rok Heweliusza podczas trwania polskiej prezydencji w Unii Europejskiej.
Polscy astronomowie i inżynierowie ukończyli budowę pierwszego zegara pulsarowego, 10-krotnie dokładniejszego od zegara atomowego, przed specjalistami z amerykańskiej marynarki wojennej, inżynierami z Rosji i Chin, którzy również pracują nad budową podobnych "czasomierzy".
Zegar ten działa zupełnie inaczej niż wszelkie znane urządzenia do mierzenia upływu czasu. Jego mechanizm bazuje na działaniu anteny skierowanej na obiekt astronomiczny, zwany pulsarem, który niezwykle regularnie przesyła do Ziemi wiązki promieniowania elektromagnetycznego. Impulsy te można przekształcić na jednostki czasu.
Pulsary to gwiazdy neutronowe, charakteryzujące się wysoką gęstością i szybkim czasem obrotu. Najszybsze mogą wykonywać nawet 1000 obrotów na sekundę. Ponadto ich rotacja jest niewyobrażalnie stabilna, co sprawia, że na tej podstawie można z ogromna dokładnością mierzyć czas na Ziemi.
Z możliwości tej postanowili skorzystać polscy naukowcy. Pomysł zrodził się już w 2000 roku, a projekt nabrał rozpędu w 2009 roku za sprawą zaangażowania Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, które przygotowywało się do obchodów 400. Rocznicy urodzin Jana Heweliusza. Zbudowanie najnowocześniejszego zegara w oparciu o obserwacje odległej gwiazdy uznano za najlepszą formę uczczenia jego pamięci i kultywowanie jego dzieła na arenie międzynarodowej.
Pomysłodawcą i współkonstruktorem projektu jest Grzegorz Szychliński, inżynier i kustosz MHMG. W realizacji tego przedsięwzięcia pomagali również: Mirosław Owczynnik i Dariusz Samek inżynierowie elektronicy z Gdańskiej firmy EKO Elektronik oraz Eugeniusz Pazderski jeden z najlepszych specjalistów w dziedzinie aparatury radioastronomicznej w kraju z Centrum Astronomicznego UMK w Toruniu.
Jak działa zegar pulsarowy?
16 anten zainstalowanych na dachu kościoła Św. Katarzyny (patronki ludzi nauki) odbiera sygnały elektromagnetyczne pochodzące z pulsara. Ich zasięg obejmuje całe niebo. Impulsy te zostaję następnie filtrowane i przesyłane do komputera, który przeprowadza odpowiednia obliczenia określające czas potrzebny na pokonanie odległości od pulsara do centrum Układu Słonecznego oraz od Centrum Układu Słonecznego do Ziemi. Na tej podstawie obliczana jest wartość 1 sekundy, z dokładnością do 10 ‘ -18 części.
Do tej pory za najdokładniejsze uznawano zegary atomowe, które odmierzały czas z dokładnością do 10^-10 sekundy na dzień, co oznacza, że spóźnią (lub pospieszą) się o jedną sekundę raz na 27 milionów lat. Zegar pulsarowy nie dokona nawet takiego błędu - jest 10-krotnie bardziej precyzyjny!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz